Su Tesisatı

BANYO:
Temiz su tesisatında önemli detaylar bulunmaktadır. Yapılarda bulunan tuvalet-banyo ve mutfak alanlarına ıslak hacim diyoruz. Sıhhi tesisatda su kullanma yerleri, genellikle bu alanlarda yer alır. Bu yüzden zemin döşemelerde suyun sızdırmaması için yalıtılır. Su borularını genellikle sıva altı döşeyerek terlemeyi önleriz.
Banyoya konulan borular inşaat aşamasında, banyo duvarı iç yüzeyinden sıva altı döşenir. vitrifiye malzemelerinin her biri için genellikle ½” (Ø15 mm) anma çapındaki borular yeterlidir.
TUVALET VİTRİFİYE:
Alaturka rezervuar doldurma borusu çapı ve taharet musluğu, lavabo musluğu için de boru çapı ½” (Ø15 mm) olarak kullanılır.Banyodan gibi bu alanda iyi havalandırılmalıdır. Tuvaletlerde; alaturka ya da alafranga taşları kullanılır. Lavabo tuvalet taşının kullanılmasından sonra el yıkamak için gereklidir.
MUTFAK VİTRİFİYE:
Mutfaklarda tesisat ile ilgili olanlar; eviye, batarya ve bazı durumlarda ise şofben veya kombi de konulur. Bu boruların temiz su bağlantıları ½” (Ø15 mm) borularla yapılır. Bulaşık makinesi, şofben ve kombilerin sıcak su girişleri ½” olmasına rağmen boru tesisatı ¾” çapta yapılır, redüksiyonlarla ½” çapa düşürülür.
LAVABO MONTAJI:
Tuvalet ve banyolarda el yüz yıkamada kullanılan kirli suyu sifon yardımıyla atık su borusuna gönderen bir tesisat elemanıdır. Esas olarak bir hazneden oluşan lavaboda boşaltma deliği, sabunluk, taşma deliği ve gerektiğinde musluk takılması için musluk deliği bulunur. Düz, yarım veya tam ayaklı çeşitleri bulunur. Genellikle seramik, emaye sac ya da emaye dökme demirden yapılır. Fabrika, hapishane, taşıtlar gibi yerlerde kullanılabilecek paslanmaz çelikten yapılmış lavabolarda vardır. Konutlarda yaygın olarak seramik malzemeden yapılan lavabolar kullanılmaktadır.
Çeşitleri: Günümüzde, dünyada ve ülkemizde çok çeşitli ebat ve modellerde lavabo imalatı yapılmaktadır. Model çeşitliliği, renkleri, çeşitli konumlara göre duruşları, bazı fonksiyonları tasarımı yapan firmaya göre de değişkenlik göstermektedir. Yine de lavaboları üç ana grup altında incelemek mümkündür.
Ayaklı Lavabo: Klasik lavabodan farkı, lavabo altındaki tam ayaktır. Ayak burada taşıyıcı değil görüntü ve model farklılığı veren bir aksesuardır. Aşağıda ayaklı lavabonun görünümü ve lavabonun modeline göre uygun görülen montaj ölçüleri verilmiştir.
Yarım Ayaklı Lavabo: Diğer lavabolardan farkı, lavabo altındaki yarım ayaktır. Ayak burada taşıyıcı değil görüntü ve model farklılığı veren bir aksesuardır. Ara musluk ve sifon tamamen görünmez durumdadır. Ebatlar ve montaj ölçüleri standartlar doğrultusunda modellerine göre değişir. Aşağıda yarım ayaklı lavabonun görünümü ve genellikle kullanılan montaj ölçüleri verilmiştir.
Sifonların Görevleri:
Atık su borularında pis kokulu gazlar bulunur. Bu gazlar, hidrojen (H2), kükürtlü hidrojen (H2S), metan(CH4) ve karbon dioksit (CO2) tir. Bu gazlar, içinde bulundukları odanın havasını kirletir. Kirlenme sağlık açısından tehlikeli olabiliceği gibi pis kokuda ortamda bulunan insanları rahatsız eder ve konforu bozar. Bu nedenle su akıtma yerlerinin pis ve kirli su borularına bağlandığı yerlere birer sifon konulur. Alafranga helâ taşı gibi bazı su akıtma yerleri kendinden sifonlu olarak imal edilirler. Sifon aslında, içinde bulunan su perdesi yardımıyla pis ve kirli su borularındaki gaz ve kokuların binaya yayılmasını önleye bir çeşit sulu güvenlik aygıtıdır. Tesisatçılığın başlangıcı ile birlikte koku ve gazların ortama yayılmasını önleme ihtiyacı doğmuştur. Bu görevi yapmak için pek çok araç yapılmıştır. Sifon bunların en çağdaş olanıdır.
Mükemmel bir sifonda aranan başlıca özellikler şunlardır:
- Gaz ve kokuların kullanım hacimlerine geçişini önlemeli,
- Pis su ve pisliklerin tesisata kolayca akmasını sağlamalı,
- Akan su sifonun içini iyice yıkamalı,
- Hareketli ve mekaniksel parçası bulunmamalı,
- Kir toplayacak köşeleri olmamalı,
- İçi pürüzsüz ve suyun akışı düzgün olmalı,
- İçindeki su perdesi borulardaki gazların basıncına karşı koyabilecek yükseklikte olmalı,
- İçinde bulunan su hacminin fazlalığı suyun akış hızını azalttığı gibi, katı maddelerin dibe çökmesi ihtimalini arttırdığından içinde fazla su tutmamalı,
- Gerektiğinde içi temizlenebilmeli,
- Özellikle pis su borusu tarafında zamanla bozulan conta, salmastra vb. gereçler kullanılmamalı
- Göze hoş görünmelidir.
Sifonlar; demir, font, kurşun, pirinç, bakır, künk, fayans, plastik vb. malzemelerden yapılabilir. Demirden yapılanlar, korozyona karşı korunması için boya, galvaniz veya sır ile kaplanır. Günümüzde pirinç ve yaygın olarak plastik sifonlar kullanılmaktadır.
Sifon Çeşitleri:

1-)Boru Sifonlar
Borulu sifonların biçimleri basittir. Mükemmel sifonda aranan özelliklerin büyük çoğunluğuna sahiptirler. Benzedikleri harfin adını alırlar. Boru sifon çeşitleri:
a-) Şişe Sifonlar:
Bu grupta bulunan sifonlara örnek olarak da tek perdeli, çift perdeli ve borulu sifonları örnek gösterebiliriz. Şişe sifonlar gösterişli sifonlardır. Yurdumuzda lavabo, bulaşık teknesi(eviye), pisuvar gibi su kullanma yerlerinde şişe sifonları çok kullanılır. Ancak bu tip sifonların mükemmel sifonda aranan özelliklere sahip olduklarını iddia etmek güçtür.
Başlıca sakıncaları: Akan suyun içini tam yıkamaması; kir toplayacak köşeler bulunması, suyun keskin bir dönüş yaparak akmak zorunda olması içinde metal perde olması gibi hususlardır. a) S sifon b) Çamaşır makinesi bağlantılı c) P sifon
Şişe sifon çeşitleri:
Özel Sifonlar
Kirli ve pis su tesisatında, su akıtma yerlerinin çıkış borularında yer alan sifonlardan başka, zemin sularını tesisata akıtan, suyla karışık durumda bulunan çöp ve parçacıklar, yağ, benzin vb. maddeleri ayıran özel sifonlar da vardır.
Sifonda Su Kaybı
Pis su tesisatının, koku ve zehirli gazları binaya vermemesi için tesisatın en üst noktasındaki borunun açık havaya çıkartılması gerektiği daha önce belirtilmişti. Havalandırma gerektiği gibi yapılmış olsa bile sifondaki su yüksekliği aynı kalmaz. Buna borudan hızla akan su, hızla esen rüzgâr, hızla kapanan bir kapı, pencerede çalışan vantilatör, sıcak havada oluşan buharlaşma, sifon içerisindeki kıl veya iplik parçaları vasıtasıyla oluşan kılcal çekme sebep olabilir. Bu durumda bir miktar su pis su borusuna akar ve sifondaki su seviyesi alçalır. Mevcut dengeyi bozan hava akımı çok fazla ise, dengenin sağlanmasına yetecek hava borudan geçene kadar denge bozulur. Denge yeniden sağlandığında su yüksekliği azalmıştır. Sifonlar su yüksekliği emniyet seviyesinin altına düşmediği sürece görevlerini yapabilir.
Lavabo Montajı

Lavabolar biçimlerine göre:
Ayaksız Yarım tezgâh üstü
Yarım ayaklı Tezgâh üstü
Tam ayaklı Tezgâh altı
Etajerli Berber
Çift hazneli Köşe
Etajerli (dolaplı, Hilton)
Bedensel engelli lavabosu olmak üzere gruplara ayrılır ve her grup kendine göre montaj özellikleri içerir.
Lavabo montaj ölçüleri genellikle yetişkin insanlara göre alınır. Ama okul öncesi ve ilköğretim okullarında insanların yaş gruplarına göre montaj ölçülendirilmesi yapılması gerekir. Lavaboyu kullanacak kişinin elinin, serbest duruş durumundayken parmak ucuyla zemin arasındaki ölçüsüne 190 mm eklenerek lavabonun yerden yüksekliği tespit edilir. Yaşlara göre genellikle kullanılan ölçüler; 6–14 yaş için 700–750 mm, daha küçük yaşlar için 580–620 mm montaj ölçüsü uygulanır. Lavabo montajında ilk önce lavaboya monte edilecek armatür seçimine karar verilmelidir.
Lavabo üzerine montaj edilecek armatürler kendi aralarında:
Tek gövde kumandalı
Tek gövde kumandasız
Ankastre kumandalı
Ankastre kumandasız olmak üzere gruplandırılır.

Kullanılacak armatür tespitinden sonra uygun alt yapı hazırlanır ve lavabo üzerindeki delik yerleri açılır.Lavabolarda kolaylıkla açılabilecek armatür delikleri bulunmaktadır. Bu delikler armatür düzleminde yer almaktadır. Açılmak istenen delik, alttan el ile kontrol edilerek üstten sırlı yüzeye hafif darbeler vurulur. Vurma işlemine deliğin açılmasına kadar devam edilir. Üretim sırasında pul kalın düşmüş olabilir. Böyle bir durumda işleme sabırla devam edilmelidir. Delik hiçbir zaman alttan vurularak açılmamalıdır. Tersi halde pul sırlı yüzeyden parça koparabilir.
Ayaksız Lavabo Montajı:
1- Tırnaklı veya montaj vidası ile monte edilecek olan lavabolarda lavabo yüksekliği 80 cm olacak şekilde duvara yerleştirilir ve montaj yerleri işaretlenir.
2- Uygun matkap ucu ve dübel ile montaj yeri hazırlanır.
3- Lavabo su terazisi ile kontrol edilerek duvara monte edilir.
4- Sıcak ve soğuk su bağlantıları ile pis su sifon bağlantıları yapılır.
5- Armatürden su akıtılarak su sızdırmazlık kontrolü yapılır.
Matkap ile montajdeliklerini delme
Lavaboyu teraziye almak
Tam ve Yarım Ayaklı Lavabo Montajı:
- Tam ayaklı lavabo montajında, lavabo ile ayak terazisinde montaj konumuna getirilir.
- Montaj konumunda lavabonun tespit delikleri şablon olarak kullanılarak markalama yapılır.
- Markalama yapıldıktan sonra lavabo ve ayak yerinden alınarak markalanan noktalar dikkatlice delinir ve dübelleri çakılır.
- Montaj cıvataları dübellerine sıkılır.
- Lavabo montaj cıvatalarına montaj deliklerinden geçecek şekilde takılır, plastik burçları ve pulları yerlerine konulur. Somunlar sıkılarak montaj tamamlanmış olur.
Ayaklı lavabo montaj ölçüleri:
Lavabo tam ayak ile kullanılacak ise;Tam ayaklı lavaboda ayağın taşıyıcı olmadığı ve özellikle estetik amaçlı olduğu unutulmamalıdır. Gerektiğinde sifonu temizlemek için ayak ile lavabo arasına 1–2 mm. açıklık bırakılması uygun olacaktır.
Lavabo yarım ayak ile kullanılacak ise;
Lavabo montaj işlemi tamamlandıktan sonra, yarım ayak lavabonun altına denk gelecek şekilde yerleştirilerek ayak üzerindeki montaj delikleri bitmiş duvara markalanır.

- Markalanan noktalar delinerek dübel çakılır.
- Yarım ayak yerine yerleştirilir. Plastik burçları takılan yarım ayak montaj vidaları, montaj deliklerinden geçirilip sıkılarak işlem tamamlanır.
- Sıcak ve soğuk su bağlantıları ile pis su sifon bağlantıları yapılır.
- Armatürden su akıtılarak su sızdırmazlık kontrolü yapılır.
- Lavabonun montajında iyi bir görüntü ve mamulün bitmiş duvara düzgün temasını sağlamak için lavabonun bitmiş duvarla temas eden noktalarına silikon uygulanmalıdır.